Lista tematów do wewnętrznej części egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014

 

A. LITERATURA

1.     Biografia twórcy jako klucz interpretacyjny tekstu. Zanalizuj zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów różnych epok.

2.     Człowiek wobec systemu totalitarnego. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory.

3.     Ideały bohaterów literackich a rzeczywistość. Pokaż próby wcielenia ideałów w życie, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok

4.     Kult człowieka silnego w literaturze wybranych epok. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady tekstów literackich.

5.     Literackie Arkadie. Omów zagadnienie, interpretując i analizując wybrane utwory literackie.

6.      Motywy biblijne w literaturze różnych epok. Przedstaw ich funkcjonowanie w wybranych utworach literackich

7.     Rola jednostek wybitnych w dziejach. Omów temat, analizując wybrane utwory.

8.     Bunt przeciwko starym – powtarzający się motyw literacki. Omów spory  w czasach przełomów epok.

9.     Relacje między człowiekiem a światem przyrody. Przedstaw zagadnienie, analizując celowo dobrany materiał literacki z różnych epok.

10.  Obraz emigranta, pielgrzyma, wygnańca w literaturze. Przedstaw temat, analizując celowo dobrane utwory z XIX i XX wieku.

11.  Różnorodność portretów kobiet w literaturze polskiej - prawdziwe kreacje czy idealizowane wizerunki zależne od epoki? Przeanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach tekstów literackich różnych epok.

12.  Problem niezawinionego cierpienia w literaturze różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach

13.  Artysta nie może oddzielić się od niedoli świata – rozwiń myśl A. Camusa, odwołując się do wybranych utworów literatury polskiej i obcej.

14.  Tęsknota za rodzinnym domem i szczęściem - odwiecznym motywem literackim funkcjonującym do dzisiaj. Przeanalizuj problem na wybranych przykładach literackich.

15.  Motyw wędrówki w  literaturze różnych epok. Przedstaw sposoby realizacji i funkcje motywu na podstawie zebranego materiału literackiego.

16.  Różne obrazy wsi w literaturze polskiej. Przedstaw sposoby ich kreacji i funkcje w wybranych utworach.

17.  Heroizacja i deheroizacja bohaterów w utworach literackich. Omów przedstawienia i funkcje zabiegu, analizując zebrany materiał literacki.

18.  Patrioci i kosmopolici w literaturze różnych epok. Przedstaw postawy bohaterów, analizując wybrane utwory.

19.  Literackie pary kochanków. Przedstaw rozmaite wizerunki zakochanych i ich miłości na celowo dobranych przykładach z literatury polskiej i obcej.

20.  Żądza władzy i jej wpływ na postawy wybranych bohaterów literackich. Przedstaw problem, analizując celowo dobrany materiał.

21.  „Czarny charakter" w literaturze. Analizując teksty literackie z różnych epok, przedstaw wizerunki negatywnych bohaterów.

22.  Pokora i bunt jako dwie różne postawy człowieka wobec Boga. Omów, analizując celowo dobrany materiał.

23.  Obraz kata i ofiary w literaturze współczesnej. Przedstaw, analizując celowo dobrany materiał.

24.  Praca – błogosławieństwo, przekleństwo, wyzwanie…? Omów różne sposoby przedstawiania tego motywu w literaturze wybranych epok.

25.  ,,Młodzi - gniewni" w literaturze. Analizując celowo dobrane utwory, omów przejawy i przyczyny młodzieńczego buntu wybranych bohaterów.

26.  Różnorodność obrazów przyrody i ich funkcje w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory.

27.  Postać dziecka w literaturze dziewiętnastego wieku. Scharakteryzuj kreacje dziecięcych bohaterów,  interpretując i analizując wybrane utwory.

28.  Deformacja świata w tekście literackim. Przedstaw sposoby realizacji i funkcje zabiegu, analizując zebrany materiał.

29.  Motyw śmierci heroicznej w literaturze różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach z dwóch okresów literackich.

30.  Powaga i żart - różne konwencje literatury o charakterze dydaktycznym (na wybranych przykładach utworów).

31.  Motyw rozstania w tekstach literackich. Omów, analizując celowo dobrany materiał.

32.  Bóg, życie i śmierć w literaturze średniowiecza, baroku i romantyzmu. Analogie
i różnice przedstawień. Rozważ zagadnienie, analizując wybrane utwory.

33.  Dramat człowieka upokorzonego i zdradzonego (lub zdradzającego). Zanalizuj problem, odwołując się do wybranych przez siebie utworów.

34.  Człowiek między Bogiem a szatanem. Skutki i przyczyny uwikłania człowieka
w konflikt między siłami dobra i zła. Rozważ zagadnienie, analizując wybrane przykłady tekstów literackich.

35.   Literackie obrazy małżeństw. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane teksty
z różnych epok.

36.  Czym jest świętość, czy istnieje w czasach współczesnych? Zanalizuj problem, omawiając wybrane utwory.

37.  Mroczna strona ludzkiej natury. Przeprowadź analizę złożoności psychiki wybranych bohaterów literackich.

38.  Żyć życiem innym niż większość. Twój stosunek do bohaterów literackich próbujących żyć inaczej. Przedstaw problem, analizując losy wybranych postaci.

39.  Dehumanizacja i apoteoza pracy. Rozwiń temat, analizując wybrane utwory różnych epok literackich.

40.  Różne portrety wodzów i przywódców. Porównaj sylwetki wybranych bohaterów literackich.

41.  Literackie testamenty. Omów wypowiedzi tego typu na przykładach utworów
o charakterze testamentowym.

42.  Obrazy szkoły w literaturze - różne ujęcia tego problemu. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady utworów.

43.  Święci w Bogu i święci bez Boga, czyli od „Kwiatków św. Franciszka" do „Dżumy". Omów problem na podstawie wybranych utworów.

44.  Mitologia a literatura fantasy. Czy więcej je łączy, czy dzieli? Rozważ zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie.

45.  Obrazy miłości w poezji polskiej. Omów zagadnienie, analizując wybrany materiał literacki z różnych epok.

46.  Prawda rozumu czy prawda serca? Bohaterowie literaccy wobec życiowych dylematów. Omów problem, odwołując się dowolnie wybranych utworach literackich.

47.  Odwrócony prządek moralny w świecie „za drutami". Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych utworów literackich.

48.  Obraz zbrodniarza, psychika zbrodniarza – przerażające wizje literackie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów tekstów literackich.

49.  Motyw rycerza i rycerskiej walki. Przedstaw ujęcia serio i parodystycznie, odwołując się do wybranych utworów literackich.

50.  Kochać i być kochanym to największe szczęście człowieka, ale czy miłość zawsze niesie ze sobą szczęście? Rozważ problem, analizując wybrane przykłady literackie.

51.  Postać Żyda w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory.

52.  Topos „non omnis moriar" w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie, analizując utwory z różnych epok.

53.  Przemiana wewnętrzna jako motyw określający osobowość postaci literackiej. Omów zagadnienie wybranych przykładach.

54.  Literackie pary kochanków. Przedstaw rozmaite wizerunki zakochanych i ich miłości na celowo dobranych przykładach literatury polskiej i obcej.

55.  Spór człowieka z Bogiem w działach literackich różnych epok. Omów na podstawie analizy wybranych przykładów.

56.  Skandal i prowokacja w literaturze. Omów na wybranych przykładach.

 

 

 

 

 B. KORESPONDENCJA SZTUK

 

1.     Symbol jako środek wyrażający to, co niewyrażalne. Omów  zastosowanie symbolu i jego funkcje w literaturze i sztuce XIX i XX wieku.

2.     Różne obrazy Boga w tekstach kultury. Przedstaw sposoby obrazowania i przyczyny różnorodności obrazów, analizując zebrany materiał.

3.     Motyw zbrodni w literaturze i w filmie. Przedstaw zagadnienie, interpretując
i analizując wybrane dzieła.

4.     Złapać światło na gorącym uczynku – motto impresjonistów. Zaprezentuj impresjonistyczne pejzaże i ich funkcje w wybranych dziełach literackich i malarskich.

5.     Sposób kreowania postaci historycznych w literaturze i sztuce polskiej. Rozwiń temat, analizując wybrane dzieła.

6.     Portret matki cierpiącej w literaturze i sztuce europejskiej. Przedstaw zagadnienie, interpretując i analizując wybrane dzieła.

7.     Autoportret artysty w literaturze i sztuce. Przedstaw interpretację i analizę porównawczą wybranych dzieł.

8.     Analizując zebrany materiał, zaprezentuj i oceń wpływ literatury i filmu na kształtowanie wzorców osobowych współczesnej młodzieży.

9.     Apokaliptyczna wizja świata w literaturze i sztuce XX wieku. Przedstaw zagadnienie, interpretując i analizując wybrane dzieła.

10.  Różne ujęcia motywu stworzenia świata. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł.

11.  Piękno i szpetota ludzkiego ciała w wybranych tekstach kultury. Omów, analizując wybrane dzieła z literatury i innych dziedzin sztuki różnych epok

12.  Tragedia narodu żydowskiego w wybranych tekstach kultury. Przedstaw i porównaj sposoby prezentacji.

13.  Przyroda jako temat dzieł literackich, malarskich i filmowych. Analizując wybrane przykłady, przedstaw sposoby jej kreowania i funkcje, jakie pełni w dziełach.

14.  Dzieło dramatyczne a jego inscenizacja (filmowa, teatralna…). Pokaż sposoby adaptacji tekstu na wybranych przykładach.

15.  Tematyka tatrzańska w literaturze, muzyce i sztukach plastycznych. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł.

16.   Powstanie warszawskie w literaturze, filmie i fotografii. Zaprezentuj różne sposoby ujęcia tego tematu, analizując zgromadzony materiał.

17.   Portret bohatera wyalienowanego w literaturze i filmie XX i XXI wieku. Zaprezentuj, analizując wybrane przykłady dzieł.

18.   Satyryczny obraz Polaków w dawnej i współczesnej literaturze i sztuce. Omów problem, analizując wybrane przykłady dzieł różnych epok.

19.   „Być czy mieć"- dylemat ludzi myślących. Omów rozterki duchowe znanych Ci bohaterów literackich i filmowych.

20.   Motyw zła i szatana w literaturze i sztuce. Omów najciekawsze realizacje i wskaż ich funkcje.

21.  Ideał urody w różnych epokach - omów i porównaj wybrane przykłady literackie, malarskie i rzeźbiarskie

22.   Ruiny, groby, opustoszałe zamki. Omów motyw przemijania w literaturze i sztuce XIX wieku.

23.   Zjawisko wampiryzmu w literaturze i innych tekstach kultury na przestrzeni epok. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych przykładów.

24.  Kreacje herosa w literaturze i filmach sensacyjnych (analiza porównawcza na wybranych przykładach).

25.  Porównaj sposoby ujęcia nieszczęśliwej miłości w filmie i literaturze, wykorzystując stosowne teksty kultury.

26.  Różne ujęcia motywu Dekalogu we współczesnej literaturze i filmie. Interpretacja problemu na wybranych przykładach dzieł literackich i filmowych.

27.   Mieszkańcy różnych kontynentów jako temat literatury i innych sztuk. Rozważ temat, odwołując się do wybranych tekstów kultury.

28.   Fascynacja motywami grozy. Omów różne realizacje tego zjawiska na podstawie analizy różnych tekstów kultury.

29.  Motyw powstania listopadowego w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, interpretując wybrane dzieła.

30.  Interpretacja mitów narodowych w twórczości Andrzeja Wajdy. Omów problem, odwołując się do wybranych filmów.

31.   Dramaturgia Szekspira jako inspiracja filmowców. Porównaj literackie oryginały z filmowymi realizacjami na wybranych przykładach.

32.   Bohaterowie powieści i filmów fantasy. Omów różne kreacje postaci oraz ich funkcje
w wybranych tekstach kultury.

33.   Magia oraz zabiegi magiczne w literaturze i w filmie – funkcje i sposoby przedstawienia. Omów na wybranych przykładach.

34.  Topos drogi w wybranych tekstach kultury. Omów zagadnienie, odwołując się do zebranego materiału.

35.  Świat i zaświat w wybranych tekstach kultury. Analiza i interpretacja wybranych dzieł.

36.  Zaprezentuj różnorodność motywu tańca w wybranych tekstach kultury. Analiza wybranych przykładów.

37.  Egzystencjalny niepokój w literaturze i sztuce filmowej. Scharakteryzuj sposób ujęcia tematu w wybranych dziełach.

38.  Jasna i ciemna strona mocy – przedstaw odwieczny motyw zmagania dobra i zła w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.

 

 

 

C. JĘZYK

 

1.     Poetyka wierszy barokowych. Na wybranych przykładach omów środki językowe poezji XVII wieku i pokaż ich funkcje.

2.     Zapożyczenia językowe. Omów problem, analizując odpowiednio dobrany materiał literacki. Oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim.

3.     Nowomowa w literaturze i współczesnym życiu politycznym. Omów i zanalizuj zebrany materiał.

4.     Neologizmy - ich rodzaje i funkcje w utworach. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach z literatury XX w.

5.     Jaki jest język utworów hip-hopowych? Omów środki ekspresji i zasób leksykalny na wybranych przykładach.

6.     Perswazyjna funkcja języka na wybranych przykładach tekstów skierowanych do znanego i nieznanego adresata. Omów na wybranych przykładach.

7.     Nazwiska znaczące postaci literackich. Dokonaj analizy słowotwórczej i etymologicznej odpowiednio dobranych przykładów, określ funkcje analizowanych nazwisk w tekstach, z których one pochodzą.

8.     Omów zagadnienie stylizacji językowej na wybranych utworach z literatury polskiej różnych epok.

9.     Eksperymenty językowe w twórczości Gombrowicza i poezji lingwistycznej. Omów na wybranych przykładach.

10.  Poezja „rzeczy zwykłych i niezwykłych". Omów i zanalizuj sposoby wyrażania w tekstach poetyckich z różnych epok.

11.  Specyfika języka Internetu. Omów, analizując zebrany materiał językowy.

12.  Sposoby bogacenia współczesnej polszczyzny. Omów zagadnienie, analizując zgromadzony materiał językowy.

13.  Ewolucja tekstów piosenek zespołu Metallica. Omów zagadnienie, analizując zebrany materiał.

14.  Język jako instrument walki o władzę. Przeanalizuj wybrane materiały wyborcze.

15.  Błędy językowe najczęściej spotykane we współczesnych mediach. Przeanalizuj problem, wykorzystując zgromadzony materiał.

16.   Specyfika tekstu reklamowego jako gatunku wypowiedzi. Omów na wybranych przykładach najważniejsze cechy języka reklamy.

17.  Język miłości, zakochanych, zbuntowanych i odrzuconych. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.

18.  Styl makaroniczny w piśmiennictwie i oratorstwie staropolskim oraz jego uwarunkowania kulturowe. Analiza wybranych tekstów.

19.  Omów pochodzenie i znaczenia nazw miejscowych Twojego regionu, analizując wybrane przykłady.

20.  Język współczesnych mediów. Omów zagadnienie, wykorzystując dobrany funkcjonalne materiał językowy.

21.  Charakterystyka języka narracji i dialogów bohaterów utworów Henryka Sienkiewicza. Wskaż źródła, sposoby i funkcje archaizacji w prozie tego twórcy, analizując celowo dobrany materiał językowy.

22.  Język jako czynnik kreacji świata przedstawionego w wybranych utworach literackich. Omów zagadnienie, wykorzystując dobrany funkcjonalne materiał językowy.

23.  Tytuły i zapowiedzi tekstów prasowych. Omów sposoby ich tworzenia i zastosowane mechanizmy językowe. Przedstaw analizę zebranych materiałów.

24.  Scharakteryzuj język środowisk młodzieżowych, wykorzystując odpowiednio dobrane wypowiedzi swoich rówieśników.